Psy rejestrują świat zewnętrzny w zupełnie inny sposób niż ludzie, o czym warto pamiętać w czasie szkolenia, wychowania i życia z psem. Jak każdy wie podstawowym, psim zmysłem jest węch, a nie wzrok, jak to ma miejsce u ludzi. Czworonogi oczywiście używają pozostałych zmysłów - słuchu i wzroku - ale zajmują one jedynie poboczne miejsce w postrzeganiu świata u psów, a u niektórych ras są w dużej mierze wyciszone. Z tej odmienności wzięło się wiele przesądów na temat np. widzenia u psa. Dzisiaj omówię każdy z psich zmysłów i postaram się rozwiać wątpliwości :)
Węch u psa
 |
| fot. Justyna Wójcik |
Jest to najszybciej wykształcający się zmysł u psa. Jeszcze ślepe maluchy posługują się węchem w poznawaniu otoczenia. Stąd też, w czasie zabierania malucha od suki warto zaopatrzyć się w kawałek tkaniny o zapachu matki, przez co maluch będzie czuł się pewniej w nowym otoczeniu. Jeśli chcemy przyzwyczaić psa do nowego właściciela wyposażamy go w tkaninę o naturalnym zapachu właściciela (nie perfumowanym!). Aby zmniejszyć lęk i poczucie osamotnienia psa zostawianego np. pod opieką warto zabrać ze sobą szmatkę lub ubranie z domu przesiąknięte zapachem "gniazda".
Psy mają niesamowicie czuły węch, bez porównania czulszy od człowieka. Potrafią wyczuć nawet pozostałości zapachu przedmiotu, nawet, gdy ten został usunięty. Jest to niezwykle ważne, gdy uczymy psa załatwiania się na dworze. Pies załatwia się zazwyczaj w stałych miejscach, w których już to kiedyś zrobił. Gdy zdarzy mu się domowa wpadka, "naznaczone" miejsce należy dokładnie wyczyścić, tak by nie został nawet ślad zapachu. Służą do tego specjalne środki, do kupienia w sklepach zoologicznych, ale można użyć domowej receptury - pasty z sody oczyszczonej (soda+odrobina wody), przemytej następnie octem.
Psy z reguły potrafią sobie radzić z naturalnymi zapachami, nawet tymi o dużym stężeniu, natomiast nie tolerują naszych perfum. Kosmetyki drażnią ich śluzówkę nosa. Często objawia się to nadmiernym kichaniem i może wywołać alergię. Pamiętajmy o tym, gdy zostawiamy psa samego w domu, w chmurce Chanel.
Pamiętajmy o tym, że pies potrafi doskonale wyczuć nasz nastrój - i to dosłownie! Ludzki zapach zmienia się wraz z odczuwanymi emocjami, co pies doskonale wyłapuje. Nie zwiedziemy psa miłymi słówkami, o czym należy pamiętać zwłaszcza w czasie szkolenia. Jeśli z jakiegoś powodu jesteśmy zdenerwowani zrezygnujmy z ćwiczeń, bo szkolenie nie przyniesie efektu. Również zapach psiego ciała zmienia się pod wpływem stresu, co jest sygnałem dla człowieka i innych psów. Ponadto pies jest bardzo czuły na zapach kwasu masłowego, który jest głównym składnikiem potu.
Dzięki zapachowi smakołyków możemy wspomóc skupienie naszego psiaka. Jeśli chcemy, by psiak zwrócił na nas uwagę, podsuwamy mu smakołyk pod nos :)
Słuch u psa
 |
| www.macierz.org.pl |
Psy są czulsze na dźwięki niż ludzie, stąd też natężenie dźwięku, które dla nas będzie głośne, psa może bardzo stresować (np. hałaśliwa muzyka, czy fajerwerki).
Ponadto psie ucho cechuje podwyższony zakres słyszalnej częstotliwości fal dźwiękowych. Człowiek słyszy
dźwięki o częstotliwości od 16 do 20000 Hz, a pies od 16 do 50000 Hz. Na tej podstawie są stworzone psie gwizdki, które wydają ultradźwięki - świetne słyszalne dla psa, a przez człowieka odbierane jako ciche syczenie.
Co ciekawe, istnieje różnica w odbieraniu dźwięków ze względu na wielkość głowy i uszu psa. Psiaki o małych uszach są bardziej wyczulone na wysoką częstotliwość i odwrotnie. Przypuszcza się, że na tej podstawie bernardyny słyszące niskie częstotliwości przeczuwają
nadchodząca lawinę.
W czasie szkolenia ważne jest, by do psa mówić wyraźnie, ale spokojnie. Krzyk może spowodować u psa lęk, a ponadto pies szybko przyzwyczai się do naszego głosu i przestanie na niego reagować. Ważna jest również modulacja, by wydawane dźwięki nie były monotonne, inaczej pies się znudzi i przestanie na nas reagować.
Wzrok u psa
 |
| fot. Justyna Wójcik |
Pomimo,
że oczy ssaków są dość podobnej budowy, oko psa jest inaczej wyposażone
niż ludzkie. Narząd ten jest wyposażony w komórki fotoreceptorowe
dwojakiego przeznaczenia - czopki i pręciki. Czopki odpowiadają za
widzenie barwne w czasie dnia, przy dużym natężeniu światła, natomiast
pręciki za widzenie prawie, że w ciemności, ale w skali
monochromatycznej. Psie oko zawiera więcej pręcików, niż ludzkie, za to
mniej czopków. Dlatego też psy lepiej dostrzegają w ciemności, niż
ludzie, za to ich postrzeganie kolorów jest bardziej ograniczone (co
wcale nie oznacza, że nie widzą ich wcale, jak się powszechnie sądzi!).
Psie oko nie posiada receptorów koloru czerwonego. Psy widzą ten kolor jako szary, więc unikajmy kupowania im czerwonych zabawek. Psy najlepiej widzą żółty i niebieski, a pozostałe kolory, jak zieleń, czy fiolet, to wariancje na ten sam temat. Najlepiej więc wybierać zabawki tych kolorach, zwłaszcza te do rzucania w trawie. Psy ras bardzo
skorych do nauki, jak. np. border collie można nauczyć przynoszenia
zabawek o tym samym kształcie, ale o innym kolorze. Psy nie widzą w dwuwymiarze, czyli np. nie rozpoznają naszej sylwetki na obrazie, czy fotografii, za to mają szerszy kąt widzenia niż człowiek. Tylna ściana gałki ocznej psa zawiera warstwę odbijającą światło, co wzmaga jego widzenie w nocy (a my dostrzegamy to na zdjęciach z lampą błyskową).
Psy
dużo bardziej reagują na ruch, niż sam kształt. Chociaż mogą reagować
na dobrze znane sylwetki, np. kota, pomimo, że go nie czują, a ten jest w
bezruchu. Psa można również nauczyć przynoszenia różnych zabawek, czyli
dopasowywania nazwy do wyglądu zabawki.
Pomimo, że wzrok nie jest głównym zmysłem u psa, to jest bardzo ważny w czasie szkolenia. Psy fantastycznie interpretują mowę ciała człowieka (jak również innych psów) i na tej podstawie wykonują komendy. Należy pamiętać, że jeśli ciałem przekażemy psu inną komendę, niż słownie, pies wykona tą, którą zobaczy. Przykładowo - jeśli podniesiemy rękę w górę, a powiemy leżeć - pies usiądzie.
Pies
potrafi poradzić sobie, nawet, gdy ulegną uszkodzeniu jego narządy
wzroku. Z początku pies będzie spanikowany i lękliwy, ale przy
odpowiednim szkoleniu i zmianom w mieszkaniu pies dopasuje się do nowej
sytuacji. Pomogą mu w tym narządy węchu i dotyku (w tym wąsy, które
informują psa o zbliżającym się obiekcie).
Smak u psa
 |
| fot. Michał Trybus |
Psy odczuwają smak, chociaż w mniejszym stopniu, niż ludzie. Ich kubki smakowe są rozmieszczone na języku, podniebieniu i tylnej ścianie gardła.
Psy lubią smak słodki, a nie przepadają za kwaśnym i gorzkim.
Przed rozpoczęciem szkolenia warto poznać wymagania kulinarne swego psiaka i wykorzystać je w motywowaniu. Więcej o teście smakołykowym tutaj.
Odczuwanie dotyku u psa
Psy odczuwają dotyk całą powierzchnią ciała, ale posiadają dodatkowe receptory w postaci wąsów na pyszczku i nad oczami. Wspomnianych wąsów nie wolno strzyc!
Obecnie wydaje się to już oczywiste, ale wolę o tym wspomnieć - psy odczuwają ból, np. poprzez zbyt silny dotyk, czy działanie skrajnych temperatur! Nie można na nie narażać zwierząt!
Różnice i upodobania rasowe
Psy z oklapłymi uszami słabiej słyszą, niż psy z uszami stojącymi, co wynika z selekcji rasy. W większości są to psy tropiące (beagle, basset), a dzięki oklapłym uszom psy lepiej skupiają się na węszeniu.
Z ciekawostek istnieją rasy psów, które wykorzystują w pierwszej kolejności wzrok, a nie węch i pomagają w polowaniach na zwierzynę, a są to charty. Dodatkowo psy te, dzięki podłużnej głowie, mają największy kąt widzenia z wszystkich ras. Na własne oczy można się o tym przekonać na zawodach, w czasie których charty gonią sztucznego zająca. W realnym świecie wygląda to ciekawie, do momentu złapania biednego zwierza. Jak dla mnie to trochę zbyt stresujące dla biednego zająca. Tak, czy siak, warto zobaczyć charty w pościgu.
Z ciekawostek istnieją rasy psów, które wykorzystują w pierwszej kolejności wzrok, a nie węch i pomagają w polowaniach na zwierzynę, a są to charty. Dodatkowo psy te, dzięki podłużnej głowie, mają największy kąt widzenia z wszystkich ras. Na własne oczy można się o tym przekonać na zawodach, w czasie których charty gonią sztucznego zająca. W realnym świecie wygląda to ciekawie, do momentu złapania biednego zwierza. Jak dla mnie to trochę zbyt stresujące dla biednego zająca. Tak, czy siak, warto zobaczyć charty w pościgu.
Osobniki niektórych ras mogą wykazywać nadwrażliwość na dźwięk, np. owczarki szetlandzkie, a wrażliwość dźwiękowa zależy od osobnika spośród miotu. W ich towarzystwie nie należy nadużywać głośnych dźwięków.
| wikipedia.org |
Niektóre zaś rasy, np. border collie wykazują nadwrażliwość na bodźce wzrokowe, co oznacza, że wszystko je rozprasza. Pomimo, że border jest uznawany za jedną z najinteligentniejszych ras psów, szkolenie takiego psiaka może być trudne dla kogoś, kto będzie miał problem ze skupieniem jego uwagi. Ponadto psy te wyłapują wszelkie drobne ruchy naszego ciała, trzeba być więc dość opanowanym przy ich szkoleniu, tak, by nie wysyłać psu sprzecznych sygnałów wzrokowych i słuchowych.
 |
| facebook.com |
Stosunkowo dobry wzrok cechuje psy wykorzystywane do pilnowania - zarówno majątku, jak i zwierząt. Dobrym wzrokiem odznaczają się więc również inne rasy owczarków, np. niemiecki, podhalański .
